مناسبات مشترک ایران و بلاروس

سیاسـی

دولت جمهوری اسلامی ایران پس از اعلام استقلال بلاروس از اتحاد شوروی سابق، از جمله اولین کشورهائی بود که استقلال این کشور را به رسمیت شناخته و در اسفند 1372 (برابر با 18 مارس 1993) روابط سیاسی برقرار نمود. متعاقب آن نیز سفیر جمهوری اسلامی ایران در اوکراین بعنوان سفیر اکرودیته ج.ا.ایران در بلاروس تعیین شد.روابط سیاسی دوکشور از بدو برقراری روابط دوجانبه از روند روبه رشدی برخوردار بوده و مقامات عالیرتبه دو کشور در فرصتهای مختلف عزم و علاقمندی خود را برای توسعه همکاریهای دوجانبه در تمامی زمینه ها اعلام نموده اند. در اولین رویداد مهم در مناسبات دوجانبه نخست وزیر وقت بلاروس در مارس 1995 از تهران بازدید کرده و در پاسخ معاون اول رئیس جمهور ایران در جولای همان سال ضمن سفر به مینسک موافقتنامه هایی را در زمینه سرمایه گذاری، تجارت، فرهنگ، حمل و نقل و همکاری نظامی با مقامات بلاروسی به امضا رساند. در همین سال اولین نشست کمیسیون مشترک اقتصادی بین دو کشور نیز امضا شد. در ادامه و در جریان اولین سفر رئیس جمهور بلاروس به جمهوری اسلامی ایران در اسفند ماه 1376، سفارت بلاروس در تهران گشایش یافته و متقابلا سفارت جمهوری اسلامی ایران در مینسک نیز در تاریخ 11 بهمن ماه سال 1379 و در جریان سفر وزیر وقت امور خارجه ایران به بلاروس افتتاح گردید.

در سال 1383 رئیس جمهور وقت ایران ضمن بازدید از این کشور با همتای خود دیدار و مذاکره نمود. در سال 1385 رئیس جمهور بلاروس به دعوت همتای ایرانی خود برای بار دوم به ایران سفر کرده و 11 سند همکاری نیز در زمینه های مختلف به امضای دو طرف رسید. در چهارمین تبادل روسای جمهور بین دو کشور، رییس جمهور وقت ایران در سال 1388 از بلاروس بازدید کرده و ضمن دیدار و گفتگو با همتای بلاروسی 10 سند همکاری میان طرفین در این سفر امضا گردید. در سال 1401، رئیس جمهور بلاروس بنابه دعوت رئیس جمهور کشورمان به ایران سفر کرد که حاصل آن امضای 8 سند بین دو طرف بود.

تعاملات و تبادل هیاتهای عالیرتبه سیاسی بین دو کشور در سایر سطوح بلند پایه نیز ادامه یافت که از مهم ترین آنها می توان به سفر وزرای خارجه ایران به بلاروس (1378، 1390، 1393)، سفر وزاری خارجه بلاروس به جمهوری اسلامی ایران(1388،1391،1392،1393،1401)، بازدید متقابل وزرای دفاع ( 1385و 1386)، سفر رئیس نهاد ریاست جمهوری به بلاروس، بازدید معاون امور بین الملل رئیس جمهور از بلاروس (بهمن 1390) و سفر نخست وزیر بلاروس به ایران (1401) اشاره کرد.

مقامات عالیرتبه دو کشور علاوه بر سفرهای دوجانبه از فرصتهای نشست های چند جانبه نیز استفاده کرده و با یکدیگر دیدار داشته اند که از مهمترین آنها می توان به دیدار روسای جمهور دو کشور در حاشیه اجلاس سران شانگهای در اوفای روسیه (تیر 1394)، در حاشیه اجلاس سران شانگهای در چینگدائو چین (خرداد 1397)، در حاشیه اجلاس سران شانگهای در دوشنبه (شهریور 1400)، در حاشیه اجلاس سران شانگهای در تاشکند(شهریور 1401)، در حاشیه اجلاس سوچی (بهمن 1397)، دیدار معاون اول وقت رییس جمهور کشورمان با نخست وزیر بلاروس در حاشیه اجلاس روسای دولت های سازمان همکاری های شانگهای در سوچی روسیه (پاییز 1396) و نیز چندین دیدار بین وزرای امورخارجه در حاشیه اجلاسهای بین المللی اشاره کرد.

روابط پارلمانی

روابط پارلمانی بین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری بلاروس از همان ابتدای برقراری روابط سیاسی دو کشور شکل گرفته و هم اکنون نیز از کیفیت مناسبی برخوردار می باشد.

در اولین رویداد مهم در مناسبات پارلمانی در جریان سفر سال 1376 آقای لوکاشنکو به تهران، رئیس مجلس نمایندگان و معاون شورای جمهوری بلاروس از ایران بازدید کردند که در پاسخ رئیس وقت مجلس شورای اسلامی نیز در راس یک هیات عالیرتبه در آذر 1384 از بلاروس بازدید و با مقامات عالیرتبه این کشور ملاقات نمود. متعاقب آن آقای بوریس باتورارئیس مجلس نمایندگان بلاروس در تیر سال 1388 به ایران سفر نمود.

در ادامه و پس از آغاز به کار مجلس نهم، آقای علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی ایران در راس هیاتی در فرودین 1393 از بلاروس بازدید کرده و با مقامات عالی این کشور دیدار و مذاکره کرد. در پاسخ به این سفر، آقای میخائیل میاسنیکوویچ رئیس شورای جمهوری بلاروس (مجلس سنا) در بهمن 1395 به تهران سفر کرد و با مقامات عالی جمهوری اسلامی ایران از جمله رئیس جمهور، رئیس مجلس و وزیر صنعت، معدن و تجارت دیدار و گفتگو کرد. آقای میاسنیکوویچ همچنین در مراسم تحلیف ریاست جمهوری آقای روحانی در تابستان 1396 بعنوان نماینده ویژه بلاروس حضور یافت.  

 روابط پارلمانی بین جمهوری اسلامی ایران و بلاروس علاوه بر روسای پارلمانی در سطوح روسای کمیسیونهای تخصصی و گروه های دوستی پارلمانی نیز برقرار بوده است که آخرین مورد مربوط به سفر اعضای گروه دوستی پارلمانی بلاروس به ایران در تیرماه 1401 بوده است. در حال حاضر ریاست ایرانی گروه دوستی پارلمانی را آقای ابوالفضل عمویی عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی و ریاست طرف بلاروسی را آقای آندری ساوینیخ رئیس کمیسیون امور بین الملل مجلس نمایندگان بلاروس برعهده دارند.

همکاریهای قضایی:

همکاری های قضایی بین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری بلاروس به موازات حوزه های سیاسی و پارلمانی برقرار شده و هم اکنون نیز تعاملات در سطوح مختلف این حوزه جریان دارد. در این راستا از مهمترین تبادل هیات های قضایی می توان به رییس وقت قوه قضاییه اشاره کرد که در فرودین سال 1388 در رأس هیأت عالی رتبه قضایی مرکب از وزرای دادگستری، رییس سازمان بازرسی کل کشور، معاون اول و مشاور امور بین الملل، سخنگوی قوه قضاییه، رییس سازمان ثبت اسناد و املاک و معاون وزیر امور خارجه ضمن بازدید ازبلاروس با رئیس جمهور، رئیس مجلس، رئیس دادگاه عالی و با مفتی مسلمانان این کشور دیدار کرد. قبل از سفر نیز هیاتهای کارشناسی قوه قضاییه و وزرای دادگستری دو طرف ضمن امضای یادداشت تفاهم همکاری قضایی پیشنویس موافقتنامه‌های انتقال محکومان به حبس و استرداد مجرمین بین دوکشور را نیز پاراف کردند.

در ادامه تبادل هیاتهای عالیرتبه قضایی آقای الکساندر کانیوک، دادستان کل جمهوری بلاروس مرداد ماه سال 1394 به جمهوری اسلامی ایران سفر کرد و با آیت الله صادق آملی لاریجانی، ریاست قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران، و هیئت ایشاندیدار و گفتگو کرد.

در پاسخ به سفر دادستان کل بلاروس حجت الاسلام منتظری دادستان کل کشور نیز در راس هیات عالیرتبه قضایی در آذر 1395 به بلاروس سفر کرده و ضمن دیدار با الکساندر کانیوک دادستان کل، والنتین سوکالا رئیس دیوان عالی، پتر میکلاشویچ رئیس دادگاه قانون اساسی، ایوان ناسکویچ رئیس کمیته تحقیقات و بازرسی و اولگ اسلیژوفسکی وزیر دادگستری بلاروس در خصوص توسعه تعاملات قضایی بین المللی، تکمیل پایه های حقوقی و قراردادی و سایر همکاریهای دوجانبه  مذاکره نمود. 

همچنین بین دو کشور کمیسیون های مختلف تخصصی وجود دارد که به طور متناوب تشکیل می شود.